ILMIY ASOSLANGAN SUG‘ORISH TARTIBINI KOMP’YUTER DASTURI ASOSIDA MODELLASHTIRISH
Keywords:
O‘zbekiston, Buxoro, paxta, “CropWat-8.0”, FAO, suv, sug‘orish, tomchilatib sug‘orish, modellashtirish, sug‘orish rejimi, texnologiya.Abstract
Ushbu maqolada global iqlim o‘zgarishi va suv tanqisligining oshib borishi munosabati bilan qishloq xo‘jaligi ekinlarining suvga bo‘lgan talabini meteorologik parametrlardan foydalangan holda BMTning Butunjahon oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi FAO uslubiyoti, ya‘ni “CropWat-8.0” komp‘yuter dasturi asosida ilmiy asoslangan sug‘orish tartiblarini tuproq-gidrogeologik sharoitlarni hisobga olib modellashtirish masalalarining yechimlari ko‘rib chiqilgan.
References
1. Oʼzbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 10 iyuldagi “Oʼzbekiston Respublikasi suv xoʼjaligini rivojlantirishning 2020-2030 yillarga moʼljallangan kontseptsiyasi” PF-6024-sonli farmoni.
2. Oʼzbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoevning “Suv resurslaridan foydalanish samaradorligini oshirish boʼyicha kechiktirib boʼlmaydigan chora-tadbirlar toʼgʼrisida” 2023 yil 1 apreldagi PQ-107- sonli qarori.
3. Аvlakulov M., Kodirov I.E., Samandarova G., Buriev F. “ Расчет суммарного испарения, учитывающий коэффициент культуры и эталонную эвапотранспирацию в лизиметрах ” // Innovatsion texnologiyalar jurnali, Qarshi, 2021., №1(41), B. 32-37.
4. Bezborodov G.А., Xamraev Sh.R. “ Влияние климатических факторов на режим орошения хлопчатника ” // Oʼzbekiston qishloq xoʼjaligi jurnalining “Аgro ilm” ilovasi. 2016., 4 [42]-son, B. 17-18.
5. Matyakubov B.Sh., Nurov D.E. “Qishloq xoʼjaligi ekinlarini yetishtirishda umumiy bugʼlanishni aniqlash usullari” // Xorazm maʼmun akademiyasi axborotnomasi ilmiy jurnali, 2022 yil-7/4, B. 34-42.
6. Nurmatov Sh., Mirzajonov Q., Аvliyoqulov А., Bezborodov G., Аhmedov J., Teshaev Sh., Niyozaliev B., Xoliqov B., Xasanova F., Mallaboev N., Tillabekov B., Ibragimov N., Аbdualimov Sh., Shamsiev А. “Dala tajribalarini oʼtkazish uslublari” // Uslubiy qoʼllanma. OʼzPITI, T., 2007. B. 64-75.
7. Ro‘zmetov Sh. “O‘zbekistonda etalon evapotranspiratsiya (ЕТо)” // FAO ning “56-sug‘orish va drenaj” yo‘riqnomasi asosida ishlab chiqildi. Bahodir & Sons, f/x. Qarmish, Xorazm, 2020., B. 28-37.
8. Xamidov M.X., Matyakubov B.Sh. “G‘o‘zani sug‘orish tartibi va tejamkor sug‘orish texnologiyalari” // Monografiya. T., 2019., B. 6-28.
9. Sherov Anvar Gulаmovich, Gadayev Nodirjon Nosirjonovich. “Sug‘orish tartiblarini modellashtirish” // O‘quv qo‘llanma, Toshkent - 2023., 106 b.
10. Метеорология и климатология: учеб. пособие / А. Ю. Черемисинов, В. Д. Попело, И. П. Землянухин, Н. М. Круглов. – Воронеж, 2010. – 233 с.
11. Crop Water and Irrigation Requirements Program of FAO (CropWat), http://www.fao.org/land-water/land/land-governance/land-resources - planning-toolbox/category/details/en /c/1026559/. 2018., С. 20-28.
12. Allen R.G., Pereira L.S., Raes D., Smith M. UN-FAO, Crop evapotranspiration - Guidelines for computing crop water requirements - FAO // “Irrigation and drainage”, Rome: FAO, 1998., paper 56, page 27-53.
13. Расчета эталонной эвапотранспирации и эвапотранспирации сельхозкультур по метеоданным и коэффициенту культуры. Публикации FАО № 24 “Требования растений на воду”.
14. http://www.fao.org/land-water/databases-and-software/aquacrop/en/ (2017.) 15. http://www.fao.org BMT ning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti (FAO) (16.08.2018)
16. http://www.icid.org Xalqaro irrigatsiya va drenaj komissiyasi (MKID) (16.08.2018).
